نقش دولت در تولید و توسعه‌ی دانش سیاسی
-
اراده‌ی دولت برای تولید و توسعه‌ی علم در موضوعی معین به دو صورت می‌تواند محقق شود:
-
تأمین امکانات و جهت‌دهی سیاست‌های کلان پژوهشگاه‌ها با برنامه‌ریزی سازمانی به سوی تولید علمی خاص برای نیازهای تعریف شده؛
-
ایجاد زمینه‌های اجتماعی و ایجاد دغدغه در افراد برای سو دادن پژوهش در موضوعات مورد نظر با جهت‌دهی اجتماعی و عمومی.
-
-
این اراده باید در قالب برنامه‌های درازمدت و میان‌مدت محقق می‌شود. بنابر این، اگر دولت تشخیص می‌دهد که پژوهش در جهات و موضوعات خاصی ضروری است؛ با تصریح آن در برنامه‌های توسعه اراده‌ی خود را به صراحت اعلام می‌کند و هم مقدمات اقتصادی، اجتماعی و حقوقی لازم برای جهت‌دهی تولید علم سوی مورد نظر را فراهم می‌کند. البته این نکته باید یادآوری شود که سازمان‌دهی روند تولید علم به معنای امکان تولید علم با فرمان قانونی یا بخشنامه‌ی دولتی، به صورت برنامه‌های کوتاه‌مدت یا برنامه‌هایی با نتیجه‌ی از پیش تعریف شده، تفسیر نشود که ابتذال چنین سخنی به غایت آشکار است.
-
حضور دین در حیات بشر با واسطه‌ی علوم دینی ممکن است. اساساً انسان هر نحوه‌ای از زندگی را بخواهد عمومی کند؛ باید آن را در قالب علم در آورد تا بتواند آن را به دیگران انتقال داده و بیاموزد و نیز بتواند آنان را برای آن نحوه زندگی توجیه کند.
-
هر علمی، اعم از علوم توصیفی و تجویزی، برای پاسخ به مجموعه‌ای از نیازهای هم‌بسته و عمومی تألیف می‌شود؛ بنابر این تا راهی برای گره‌گشایی از شبکه‌ی نیازهای انسانی یافت نشود، علم تولید نشده است.
-
سیاست، به عنوان یکی از ابعاد حیات انسانی، در حیات دینی مورد توجه جدی و صریح بوده است و از این جهت دین در عرصه‌ی سیاست نیز نحوه‌ای خاص از حیات را پیش‌بینی می‌کند. این نحوه‌ی خاص حیات سیاسی دارای مبانی، ارزش‌ها، سیاست‌ها و راهبردهای کلان و برنامه‌ها و احکام و مقررات ویژه‌ی خود است و با چنین اموری هویت ویژه‌ی هر نحوه حیات سیاسی به صورت متمایز از انحای دیگر حیات سیاسی تعریف می‌شود.
-
یکی از مسایل بسیار مهم سیاست، مسئله‌ی امنیت است. جایگاه امنیت در حیات سیاسی و نیز شدت نیاز به مطالعات امنیت در جهان امروز، هم در حوزه‌ی روابط داخلی و هم حوزه‌ی روابط خارجی، شدت نیاز به مطالعات امنیت روشن شده است. امنیت دارای وجوه فراوانی مانند: دفاع، صلح، جنگ، اطلاعات، امنیت ملی و … می‌باشد. به تناسب این امر، مطالعه‌ی نظری در مبانی حِکمی و ارزشی امنیت از دیدگاه اسلام، یا مکتب امنیتی اسلام اهمیت بسیار می‌یابد.
-
یکی دیگر از مسایل بنیادین در مطالعات سیاسی، سیاست خارجی است. سیاست خارجی یک کشور راهبردهای کلان و خرد آن کشور را در تعامل با دولت‌ها و ملت‌های دیگر را نشان می‌دهد و ارزش‌های پذیرفته‌ی آن کشور را به دیگر ملل آشکار می‌کند. با توجه به جایگاه سیاست خارجی در دانش‌های سیاسی مطالعه در مبادی ایدئولوژیک و ارزشی و مبانی دینی سیاست خارجی یا نظریه‌ی سیاست خارجی اسلام اهمیت می‌یابد.
-
توسعه‌ی مطالعات در مکتب امنیتی اسلام و نظریه‌ی سیاست خارجی اسلام اراده‌ی مستدام دولت به گسترش مطالعات در این حوزه لازم دارد و دوام اراده وابسته به طرح آن در قالب برنامه‌های پنج ساله و نیز چشم‌انداز درازمدت کشور است. با توجه به چشم‌انداز علمی، سیاسی و اقتصادی کشور اراده‌ی مستدام دولت برای توسعه‌ی مطالعات امنیت، از جمله مکتب امنیتی اسلام روشن است. اما این اراده اجمالی و بسیط است و اراده‌ی تفصیلی مستلزم برنامه‌ریزی برای آن و سازمان دادن به پژوهش در این حوزه‌ی مطالعاتی است.
-
چنین مطالعاتی از عهده‌ی مراکز پژوهشی مرتبط با حوزه‌ی علمیه برمی‌آید که هم از علوم اسلامی بهره دارند و هم با علوم سیاسی آشنایی کافی دارند.
